Хирургиялық емдеу
Жүректің ауыстырып қондыру қол жетілімдігі донорлық мүшелердің санымен шектеледі. Донорлар ми өлімінің құрбандары болып табылады, көбінесе оларда жол – көлік апатының салдарынан бас сүйек-ми зақымынданады. Бұдан басқа жүрек ауыстырып қондыруға пайдалану донордың жалғаспалы аурулары шектеу келтіреді, оның конституционалдық ерекшеліктері. Және орталықтарының алыс арақашықтығы мүшелерді ауыстырып қондыруға шектеу келтіруі мүмкін, қысқа мерзімдегі донор мүшесінің ишемиясының салдарынан (4-6 сағатқа дейін).
Донор
Потенциалды донорлар ми өлiмiнiң белгiлерiне сәйкес келуi керек; оларда жүректiң бейнеленген патологиясы болмауы керек. Бастапқы скрининг үшiн потенциалды донорға эхокардиографиялық тексеру жүргізіледі.
Жүректiң қайта қондыру мүмкiндiгінің көрсеткiштерi, жақсы шығарылудың фракциясы (50%) жүректегі қан жол тетігі құрылымының қалыпты жағдайы, сол жаө қарынншадағы гипертрофияның болмауы. Аз мөлшердегі бұзұлушықтар болуы мүмкін: митральді, үш қақпақты қан жол тетігінің алғашқы деңгейдегі жетіспеушілігі, сол жақ қарыншадағы маргиналды гипертрофия, шығарылу фракциясының төмендеуі. Және де репициенттің потенциалды жағдайын ескеру қажет: ауыр жағдайдағы «мінсіз емес» жүректін ауыстырып қондыру тиімді болуы мүмкін. Белгілі қауіпті факторлары бар (ИБС) донорлар (45-50 жастан асқан, анамнездегі шылым шегу және т.б.) коронароангиография жасау көрсетілген.
Донордың жан-жақты критерияларының жарамдылығы: жасы 65 жастан төмен болуы, жүректің функциясының қалыпты жұмыс жасауы, ИБС-тің болмауы. Осы критерияларға сәйкес донор-репициент жұптарының қан тобына іріктелуі (АВО жүйесі бойынша) және анатомиялық өлшемдерге байланысты.
Жүректің ауыстырып қондырылуының соңғы шешімі жүректің тура зерттеуі, стернотомиядан кейін білікті оташының
шешімімен қабылданады. Жүректің зақымдану белгілеріне, оның жалпы жағдайының бағасына көңіл аудару керек. Жүрек салқын кардиоплегиялық сұйықтықпен перфузияланады, алынып салқын кристаллдық сұйықтыққа салынады. Тасымалдану арнайы термоизоляциялық контейнерде жүзеге асырылады.
Ота жасаудың принциптері және анатомиясы
Ота жасанды қан айналым жағдайында жасалады.
Жүректі ауыстырып қондыру дайындығында сопақша терезеге көңіл аударылады. Сопақша терезені пайдалануда, мүмкін, жауып қою керектігі қажет. Соңғы кезде көптеген орталықтарда үш қақпақты тетіктердің пластикасын шығыршық күйінде жасалады, отадан кейінгі кезеңдегі осы тетіктің алдын ала шаралары үшін жеткіліксіздігі білінеді (өкпе гипертензиясының қабыну салдарынан). Ендеше, зерттеу нәтижелері бойынша, үш қақпақты тетіктің жеткіліксіздігінің жиелілігі жүректі ауыстырғаннан кейін 5 жыл мерзімде пластиксіз үш қақпалы тетіктің жарамдылығы 50% жетті. Жүректі ауыстырып қондыруда ең бірінші жүрек қарыншалары алынып тасталынады. Ірі қан тамырлар, оң жақ және сол жақ репициент жүрекшесі алынып тасталынбайды.
1 сурет. Жасанды қан айналым жағдайдағы төс қуысынан репициент жүрегінің алынып тасталынуы ның (кардиоэктомия) сызба суреттемесі
Содан соң донорлық жүрек имплантацияланады.
Донорлық жүректің кеуде қуысында әр түрлі орналасуы мүмкін: ортотопиялық және гетеротопиялық. Соңғы нұсқа өкпенің компрессиялануымен, кейінгі жүрек биопсиясының күрделенуі, антикоагулянттыөқ терапияның қажеттілігі; дегенмен, бұл әдіс – ауыр өкпенің гипертензиясы кезіндегі бірден бір жолы.
2 сурет. Жүректің гетеротопиялық ауыстырып қондыруы
Жүректің ортотопиялық ауыстырып қондыруы Shumway-Lower әдісі бойынша (жүрекшелердің екі жақты анастомозиясымен) немесе бикавалды анастомозия әдісімен жүзеге асырылады. Бірінші әдіс техника жағынан тиімді және ишимия уақытын 10-15 минутқа қысқартады. Екінші әдістің бірнеше ерекшеліктері бар: оң жақ жүрекшесінің мөлшерін кішірейтеді және үш қақпалы тетіктің жетімпеушылык жиілігін азайтады.
Ишемияның ұзақ уақыт болуынан (мысалы, ұзақ уақыт тасымалдау барысында немесе анамнездегі репициенттің жүрегіне ота жасаудағы сұйықтықтың ұзақ уақыт бөлінуінен, қарыншалардың инплантация кезіндегі жүйенің айналуы) донор жүрегінің жағдайын жақсартуға донор жүрегіне коронарлық синус арқылы перфузиялық салқан қан кардиоплегиялық сүйықтықты енгізу тиімді болады. Донор жүрегін сақтау үшін бастапқы құрал – жергілікті салқындату.
3 сурет. Shumway-Lower әдісі
4 сурет . Бикавалды әдісі
Жүректі ауыстырып қондыруда репициенттің және донордың синустық түйіндерді сақтау болып табылады. Шамамен 3 апта көлемінде отадан кейін ЭКГ аппаратында екі Р (зубцы) тісшелерінің болуы байқалады. Барлық жағдайдада, жүректің электр белсенділігі донорлық жүректің электр жүйесі бойынша байланысты болады және рецепиент жүйкесін реттемейді.
Жүректің ауыстырып қондыру қол жетілімдігі донорлық мүшелердің санымен шектеледі. Донорлар ми өлімінің құрбандары болып табылады, көбінесе оларда жол – көлік апатының салдарынан бас сүйек-ми зақымынданады. Бұдан басқа жүрек ауыстырып қондыруға пайдалану донордың жалғаспалы аурулары шектеу келтіреді, оның конституционалдық ерекшеліктері. Және орталықтарының алыс арақашықтығы мүшелерді ауыстырып қондыруға шектеу келтіруі мүмкін, қысқа мерзімдегі донор мүшесінің ишемиясының салдарынан (4-6 сағатқа дейін).
Донор
Потенциалды донорлар ми өлiмiнiң белгiлерiне сәйкес келуi керек; оларда жүректiң бейнеленген патологиясы болмауы керек. Бастапқы скрининг үшiн потенциалды донорға эхокардиографиялық тексеру жүргізіледі.
Жүректiң қайта қондыру мүмкiндiгінің көрсеткiштерi, жақсы шығарылудың фракциясы (50%) жүректегі қан жол тетігі құрылымының қалыпты жағдайы, сол жаө қарынншадағы гипертрофияның болмауы. Аз мөлшердегі бұзұлушықтар болуы мүмкін: митральді, үш қақпақты қан жол тетігінің алғашқы деңгейдегі жетіспеушілігі, сол жақ қарыншадағы маргиналды гипертрофия, шығарылу фракциясының төмендеуі. Және де репициенттің потенциалды жағдайын ескеру қажет: ауыр жағдайдағы «мінсіз емес» жүректін ауыстырып қондыру тиімді болуы мүмкін. Белгілі қауіпті факторлары бар (ИБС) донорлар (45-50 жастан асқан, анамнездегі шылым шегу және т.б.) коронароангиография жасау көрсетілген.
Донордың жан-жақты критерияларының жарамдылығы: жасы 65 жастан төмен болуы, жүректің функциясының қалыпты жұмыс жасауы, ИБС-тің болмауы. Осы критерияларға сәйкес донор-репициент жұптарының қан тобына іріктелуі (АВО жүйесі бойынша) және анатомиялық өлшемдерге байланысты.
Жүректің ауыстырып қондырылуының соңғы шешімі жүректің тура зерттеуі, стернотомиядан кейін білікті оташының
шешімімен қабылданады. Жүректің зақымдану белгілеріне, оның жалпы жағдайының бағасына көңіл аудару керек. Жүрек салқын кардиоплегиялық сұйықтықпен перфузияланады, алынып салқын кристаллдық сұйықтыққа салынады. Тасымалдану арнайы термоизоляциялық контейнерде жүзеге асырылады.
Ота жасаудың принциптері және анатомиясы
Ота жасанды қан айналым жағдайында жасалады.
Жүректі ауыстырып қондыру дайындығында сопақша терезеге көңіл аударылады. Сопақша терезені пайдалануда, мүмкін, жауып қою керектігі қажет. Соңғы кезде көптеген орталықтарда үш қақпақты тетіктердің пластикасын шығыршық күйінде жасалады, отадан кейінгі кезеңдегі осы тетіктің алдын ала шаралары үшін жеткіліксіздігі білінеді (өкпе гипертензиясының қабыну салдарынан). Ендеше, зерттеу нәтижелері бойынша, үш қақпақты тетіктің жеткіліксіздігінің жиелілігі жүректі ауыстырғаннан кейін 5 жыл мерзімде пластиксіз үш қақпалы тетіктің жарамдылығы 50% жетті. Жүректі ауыстырып қондыруда ең бірінші жүрек қарыншалары алынып тасталынады. Ірі қан тамырлар, оң жақ және сол жақ репициент жүрекшесі алынып тасталынбайды.
1 сурет. Жасанды қан айналым жағдайдағы төс қуысынан репициент жүрегінің алынып тасталынуы ның (кардиоэктомия) сызба суреттемесі
Содан соң донорлық жүрек имплантацияланады.
Донорлық жүректің кеуде қуысында әр түрлі орналасуы мүмкін: ортотопиялық және гетеротопиялық. Соңғы нұсқа өкпенің компрессиялануымен, кейінгі жүрек биопсиясының күрделенуі, антикоагулянттыөқ терапияның қажеттілігі; дегенмен, бұл әдіс – ауыр өкпенің гипертензиясы кезіндегі бірден бір жолы.
2 сурет. Жүректің гетеротопиялық ауыстырып қондыруы
Жүректің ортотопиялық ауыстырып қондыруы Shumway-Lower әдісі бойынша (жүрекшелердің екі жақты анастомозиясымен) немесе бикавалды анастомозия әдісімен жүзеге асырылады. Бірінші әдіс техника жағынан тиімді және ишимия уақытын 10-15 минутқа қысқартады. Екінші әдістің бірнеше ерекшеліктері бар: оң жақ жүрекшесінің мөлшерін кішірейтеді және үш қақпалы тетіктің жетімпеушылык жиілігін азайтады.
Ишемияның ұзақ уақыт болуынан (мысалы, ұзақ уақыт тасымалдау барысында немесе анамнездегі репициенттің жүрегіне ота жасаудағы сұйықтықтың ұзақ уақыт бөлінуінен, қарыншалардың инплантация кезіндегі жүйенің айналуы) донор жүрегінің жағдайын жақсартуға донор жүрегіне коронарлық синус арқылы перфузиялық салқан қан кардиоплегиялық сүйықтықты енгізу тиімді болады. Донор жүрегін сақтау үшін бастапқы құрал – жергілікті салқындату.
3 сурет. Shumway-Lower әдісі
4 сурет . Бикавалды әдісі
Жүректі ауыстырып қондыруда репициенттің және донордың синустық түйіндерді сақтау болып табылады. Шамамен 3 апта көлемінде отадан кейін ЭКГ аппаратында екі Р (зубцы) тісшелерінің болуы байқалады. Барлық жағдайдада, жүректің электр белсенділігі донорлық жүректің электр жүйесі бойынша байланысты болады және рецепиент жүйкесін реттемейді.
Трансплантация
Трансплантация - мүшелер мен тіндерді ауыстырып қондыру әдісі (латын тілінен transplantare көшіру) жоқ немесе патологиялық процесстердің арқасында зағымданған тіндер немесе өзінің тінін пайдалануға болатын мүшелер, немесе басқа ағзадан алынған.
Мультидисциплинарная команда
Успех трансплантации будет зависеть от психологического настроя пациента, усилий по поддержанию здоровья и здорового образа жизни после нее.
ОО 'Нурлы Когам'
Успех трансплантации будет зависеть от психологического настроя пациента, усилий по поддержанию здоровья и здорового образа жизни после нее.
Фото/видео галерея
Успех трансплантации будет зависеть от психологического настроя пациента, усилий по поддержанию здоровья и здорового образа жизни после нее.
Жиі қойылатын сұрақтар
Жүрек функциясы жеткіліксіздігі жағдайында не болады? Қандай жағдайларда жүрек трансплантациясы көрсетілген? Жүрек трасплантациясынан кейін асқынулар болуы мүмкін бе?
Сотрудничество
Успех трансплантации будет зависеть от психологического настроя пациента, усилий по поддержанию здоровья и здорового образа жизни после нее.
